Έρωτας & Φιλία, ο δρόμος προς την εξέλιξη των όντων!
Ο Κόσμος είναι ενιαίο και καλώς διατεταγμένο σύνολο και μεταβαίνει ολονέν σε ανώτερα στάδια εξέλιξης. Η προϊούσα αυτή εξέλιξη αποτελεί τον σκοπό της φύσεως, στον οποίο υπηρετούν όλοι οι επιμέρους σκοποί, διότι έκαστον ον δεν είναι μόνον σκοπός εαυτού, αλλά και μέσο προς πραγματοποίηση ανώτερων σκοπών, επί των οποίων πάλι στηρίζονται άλλοι έτι υψηλότεροι, ούτως ώστε πάντες συνεργάζονται προς πραγματοποίηση του ενός μεγάλου σκοπού, όστις είναι ο Κόσμος ως όλον. Ούτω ολόκληρο το σύμπαν αποτελεί ιεραρχία σκοπών, εν την οποία τόσο και επί μέρους όσον και το όλον τελεί εις διαρκεί εξέλιξη προς αεί ανώτερους σκοπούς.
Απάνω δηλ. από το σχήμα των αντιθέσεων και έξω από το ρυθμό των άπειρων ποικιλιών απλώνεται απλά και δρα με της Αδράστειας τον τρόπο ο νόμος της Κοσμικής δημιουργίας, που συνάγει τα άπαντα τα όντα στην ευάρμονη χορεία μιας έσχατης Παναδελφοσύνης. Άπαντα τα στοιχεία, οι νόμοι, οι δυνάμεις, τα επίπεδα με τις παραμέτρους τους, όλες οι ηλιακές οντότητες, από τους πιο μακρινούς γαλαξίες μέχρι το πιο απειροελάχιστο στοιχείο της Φύσης του Παντός, ΣΥΝΕΡΓΆΖΟΝΤΑΙ, ΣΧΕΤΊΖΟΝΤΑΙ : για αυτό ο Κόσμος (κόσμημα, ομορφιά/κάλλος) λέγεται Σύ(ν/μ)παν![1] Μάλιστα ο μεγάλος λυρικός ποιητής και πεζογράφος Ράινερ Μαρία Ρίλκε, σε ένα από τα τελευταία αποσπάσματα του έργου του «Οι Ελεγείες του Duino», επιχειρεί να περιγράψει την παναίσθηση αυτή : «Σε όλα τα όντα περνά διάστημα ένα ενδοσύμπαν : ήσυχα φτερουγούν τα πετούμενα μέσα από μέσα μας. Ώ εγώ που ν’ αυξηθώ θέλω έξω κοιτώ κι αυξάνει μέσα μου το δέντρο».
Αυτό είναι το κοσμολογικό ΕΝ των Ελλήνων προσωκρατικών φυσικών φιλοσόφων, η θεώρηση του Κόσμου ως ΟΛΟΤΗΤΑ. O άνθρωπος της αρχαϊκής Ελλάδος, 2.500 έτη πριν από σήμερα, μας το έδωσε ως εξής : υψώθηκε στην «μεγάλη ενότητα» και μας είπε «καὶ ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα» και «ἓν πάντα εἶνα» και «τὸ ὂν πολλά τε καὶ ἕν ἐστιν» (κατά τον Ηράκλειτο).
Όπερ και σημαίνει ότι εντός του όντος ενοικεί ο Λόγος, Λόγος ταυτοκοσμικός : εντός του όντος, ΕΝ ΤΩ ΠΑΝ, ΕΝ ΤΟ ΠΑΝ, ΤΩ ΕΝ ΤΟ : το ομοούσιο και το αδελφοποιό στοιχείο που ζευγνύΕΙ το άδηλο, το άρρητο δηλ. αμφικτυονικό ΕΙ (=Είναι) των Α-Δελφών των Δελφών.
Στην προσωκρατική ελληνική φιλοσοφία ο Κόσμος, η φύση, η ζωή και ο άνθρωπος αντιμετωπίζονται ως μια ολότητα. Ο Ηράκλειτος επί παραδείγματι αντλούσε τις παρατηρήσεις του από την Φύση και εν συνεχεία τις μετέφερε στον άνθρωπο, τόσο ερμηνευτικά – με την έννοια δηλ. της προσπάθειας να προσαρμόσουμε τους νόμους της κοινωνίας στους νόμους της Φύσης -, όσο και κριτικά – με την έννοια δηλ. του να κατανοήσουμε πόσο δύσκολο, αν όχι αδύνατον, είναι να λειτουργήσουν οι νόμοι της κοινωνίας σαν μιμήσεις των νόμων της Φύσης : έτσι δημιουργήθηκε η Σολώνεια Δημοκρατία, το τελειότερο πολίτευμα για να συμβιώσει ο άνθρωπος ειρηνικά και δίκαια στις κοινωνίες του. Ο Ηράκλειτος θεωρώντας της Φύση κατανόησε ότι αν το λιοντάρι είναι πιο δυνατό από την αντιλόπη, αυτό δεν σημαίνει ότι η Φύση το ευνόησε άδικα απέναντι στο θύμα του. Αν συνέβαινε αυτό, τότε στην ξηρά θα υπήρχαν μόνο λιοντάρια και στον αέρα μόνο αετοί. Στην προσωκρατική ελληνική φιλοσοφία ο άνθρωπος, η κοινωνία του και οι νόμοι της δεν αποτελούν ένα ξεχωριστό τομέα, όπου ισχύουν διαφορετικοί νόμοι και κανόνες από εκείνους που διέπουν τη λειτουργία της Φύσης. Ο Εφέσιος φιλόσοφος κατανόησε ότι οι ανθρώπινοι νόμοι είναι δημιουργήματα που προέρχονται και καθορίζονται από έναν παγκόσμιο νόμο, τον θείο Νόμο («τρέφονται γὰρ πάντες οἱ ἀνθρώπειοι νόμοι ὑπὸ ἑνὸς τοῦ θείου») : αυτό που κάνει είναι να θεωρεί τον άνθρωπο μέρος της «παγκόσμιας ολότητας» και όχι ένα ξεχωριστό ον!
Αυτό είναι το ΕΜΕΙΣ της Ελληνικής φιλοσοφίας, που στην περίπτωση του ανθρώπου δεν είναι άθροιση ανύπαρκτων, δηλ. “πλαστών”, μερών (Εγώ) αλλά μια Ολότητα (Ένα και πολλά ταυτόχρονα, κατά την παρμενίδεια ορολογία)! Είναι η ανθρώπινη κοινωνία ως ΕΝΑ, και ακόμη πιο πέρα του Σύμπαντος ως ΕΝΑ! Τα όντα δηλ. δεν ευρίσκονται μέσα στον Κόσμο, αλλά είναι ο ίδιος ο Κόσμος!. Δεν αποτελούν μέρη του κοσμικού συνόλου, αλλά είναι σύνολα των κοσμικών μερών!.
Αυτή την ενότητα, ως ολότητα, ως ΕΝ, τόσο του σύμπαντος όσο και της ανθρώπινης κοινωνικής υποστάσεως, σε μικρογραφία την πραγματώνει ο έρωτας των όντων : δυο ερωτευμένοι άνθρωποι είναι η μικρογραφία της κοσμικής ενότητας ως όλον.[2] Και αυτό διότι η ουσία της ανθρώπινης φύσης συνοδεύεται σταθερά από την «αρχή του Αντιθέτου» – άλλωστε «ἐκ τῶν διαφερόντων καλλίστην ἁρμονίην» έλεγε ο Ηράκλειτος ! Το ίδιο όμως και ο ίμερος, η αντιφατική σύσταση της ερωτικής ορμής, χαρακτηρίζεται από δύο συστατικές αρχές : την ηδονή και τη οδύνη ως στέρηση & κορεσμός μαζί, λαχτάρα και αποστροφή μαζί, δάκρυ και γέλωτας μαζί – «δακρυόεν γελάσασα» στον Όμηρο! Ως εκ τούτου το ισχυρότερο όπλο του ανθρώπου, η σημαντικότερη δυνατότητα, που του δόθηκε στον αγώνα του να προσεγγίσει του “Είναι” (=όντως ύπαρξη), την τελειότητα & το όλον, είναι ο Έρωτας. Άλλωστε όπως λέγει ο Σωκράτης του «Συμποσίου, 192.e.10 - 193.a.1» : «Του ολοκλήρου η επιθυμία και η ορμή έχει το όνομα έρως - τοῦ ὅλου οὖν τῇ ἐπιθυμίᾳ καὶ διώξει ἔρως ὄνομα»!
Πιο κοντά στον Έρωτα, από άποψη πληρότητας, κατανόησης & πραγμάτωσης της ολότητας, είναι η Φιλία : ως ανθρώπινη αδελφοσύνη : εξ ου και οι ΔΕΛΦΟΙ και Α-ΔΕΛΦΟΙ. Ως εκ τούτου ο μόνος τρόπος για να περάσει σε μεγαλύτερα επίπεδα οντολογικής εξέλιξης ο άνθρωπος είναι η φιλία/φιλότητα και σε πρακτικό επίπεδο το να βοηθά ο ένας άνθρωπος τον άλλο (δες και τον μύθο του πλατωνικού σπηλαίου, στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα). Και ακόμη πιο πέρα : γνωρίζοντας ότι η ιδιαιτερότητα του είδους άνθρωπος είναι η νόησή του, θα πούμε ότι ο μόνος τρόπος για να περάσει σε μεγαλύτερα επίπεδα οντολογικής εξέλιξης ο άνθρωπος είναι η πυροδότηση της ενυπάρχουσας σε αυτόν «εντολής» (=ΛΟΓΟΣ=παγκόσμιο σχετίζεσθαι) για συνεργασία και ενότητα. Ο μόνος τρόπος δηλ. να ξεπεράσει το εγώ του και την ιδιοτελή διαμάχη ο άνθρωπος είναι η ενοποιός συνειδητή συνεργασία σε οδό δημιουργίας (τέχνες, φιλοσοφία, επιστήμη)! Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να θεωρήσουμε τα κοσμικά πράγματα όπως είναι, ως όλον : μόνον έτσι θα μπορέσουμε να αποκτήσουμε συνείδηση της ενότητας των πάντων!
Ως εκ τούτων το χρέος όλων είναι :
Εκεί που συναντώνται οι τρείς Αετοί και χύνουν το φως της ουσίας του Ήλιου νάσαι ΠΑΡΩΝ!
Εκεί που συναντώνται οι λεωφόροι της ανθρώπινης Ελπίδας νάσαι ΠΑΡΩΝ.
Κεφάλας Ευστάθιος [Αμφικτύων] (15/12/2010, Ελλάς)
[1] Ο σημερινός άνθρωπος συνειδητά ή ασυνείδητα αγνοεί επιδεκτικά τον ύψιστο αυτό νόμο που ενυπάρχει στα πάντα, την συνεργασία! Από άγνοια, κατά κόρον, οι άνθρωποι έχουν ωθηθεί σε ιδιοτελή εγωισμό και στην αντικατάσταση της ενοποιού συνεργασίας με ιδιοτελή διαμάχη.
[2] Ο αείμνηστος καθηγητής Λιαντίνης, με γλώσσα ποιητική, θα μας έλεγε: ”Κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι, γεννιέται το σύμπαν. Ή για να μικρύνω το βεληνεκές, κάθε φορά που ερωτεύονται δύο άνθρωποι γεννιέται ένας αστέρας με όλους τους πρωτοπλανήτες του“.
http://eleysis69.wordpress.com
