Η σημασία της συμμετοχής του πολίτη στα κοινά: από την αρχαία Ελλάδα στον Ζαν Ζακ Ρουσσώ

«Όταν τα δημόσια πράγματα πάψουν να είναι η κυριότερη απασχόληση των πολιτών κι όταν οι πολίτες αρχίσουν να προτιμούνε την εξυπηρέτηση του βαλαντίου τους παρά την εξυπηρέτηση του προσώπου τους, η κοινωνία τότε βρίσκεται ήδη κοντά στην καταστροφή της. Είναι ανάγκη να πάνε στη μάχη; Πληρώνουν μισθοφορικά στρατεύματα κι αυτοί κάθονται στην ησυχία τους. Χρειάζεται να πάνε στο συμβούλιο; Διορίζουν αντιπροσώπους κι αυτοί μένουνε στα σπίτια τους. Εξ αιτίας της οκνηρίας και της φιλοχρηματίας τους, παίρνουν στο τέλος στρατιώτες για να υπηρετούν την πατρίδα και διορίζουνε βουλευτές που δεν κάνουν άλλο τίποτε παρά να την πουλάνε.

Οι φροντίδες του εμπορίου και των τεχνών, η ακόρεστη επιθυμία του κέρδους, η μαλθακότητα και ο πόθος των ανέσεων, μεταβάλλουν τις προσωπικές υπηρεσίες σε χρηματικές. Ο καθένας δίνει ένα μέρος από το κέρδος του για να διατηρήσει την ανάπαυσή του. Δώστε χρήματα και σε λίγο θάχετε δεσμά. Η λέξη αντισήκωμα είναι λέξη δουλική. Είναι άγνωστη στο ελεύθερο άστυ. Σε μία αληθινά ελεύθερη πολιτεία, οι πολίτες όλα τα κάνουν με τα χέρια τους και τίποτα με το χρήμα. Αντί να πληρώνουν για να εξαιρεθούν από τις υποχρεώσεις τους, θα πληρώνανε για να τις εκπληρώσουν αυτοί οι ίδιοι...

Όσο καλύτερα συγκροτημένη είναι η πολιτεία, τόσο περισσότερο υπερισχύουν οι δημόσιες υποθέσεις έναντι των ιδιωτικών, στο πνεύμα των πολιτών. Υπάρχουνε επίσης πολύ λιγότερες ιδιωτικές υποθέσεις και τούτο γιατί, επειδή το ποσό της κοινής ευτυχίας, παρέχει ένα μερίδιο πολύ αξιόλογο στην ευτυχία του κάθε ατόμου, δεν μένουν σε αυτό παρά ελάχιστα πράγματα, που θα πρέπει ν’ αναζητήσει με τις ιδιαίτερες φροντίδες του. Σε μια καλά διοικούμενη πολιτεία ο κάθε πολίτης σπεύδει για να λάβει μέρος στις συνελεύσεις. Όταν υπάρχει κακή κυβέρνηση κανείς δεν θέλει ούτε ένα βήμα να κάνει για να πάει στη συνέλευση, γιατί κανένας δεν ενδιαφέρεται για ό,τι γίνεται. Προβλέπουν ότι δεν πρόκειται να επικρατήσει η γενική θέληση κι έτσι στο τέλος τούς απορροφούν ολοκληρωτικά οι ατομικές τους φροντίδες. Οι καλοί νόμοι θα δημιουργήσουν καλύτερους νόμους, οι κακοί οδηγούνε σε χειρότερους.

Όταν κάποιος πει για τις υποθέσεις της πολιτείας «τι μ' ενδιαφέρει;», πρέπει αμέσως να καταλάβουμε ότι αυτή η πολιτεία είναι χαμένη.»

(Jean - Jacques Rousseau, «Το Κοινωνικό Συμβόλαιο»)
http://freepsyche.blogspot.com/