Mπορεί να είναι απλώς μια αίσθηση, ένα ψυχανέμισμα ή ένας μύχιος φόβος. Η Ελλάδα, με τα φτερά καψαλισμένα, με το πρόσωπο καλυμμένο σαν της θεάς Ίσιδας, αίροντας τεράστιες τύψεις για τα αλλεπάλληλα λάθη και τις επιπολαιότητες πολιτικών και λαού μαζί, βιώνει πλέον τη χειρότερη μεταπολεμική κρίση στην ιστορία της. Δεν είναι μόνον η «επέλαση» του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και οι προτροπές του Ντομινίκ Στρος-Καν για αποπληθωρισμό ως μέσον θεραπείας-σοκ! Ούτε οι φούσκες της ζωής ενός εκάστου εξ ημών, που μόνοι μας οφείλουμε να τρυπήσουμε για να ξεφουσκώσουν. Δεν είναι οι μειώσεις των μισθών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και η καθημερινή αφαίμαξη του ζωογόνου αίματος από τις φλέβες της αγοράς. Είναι και κάτι ακόμη, που σύντομα θα μας κάνει να αναφωνήσουμε: Ναι, ο βασιλιάς ήταν πράγματι γυμνός!
Αν κάνουμε ένα φλας-μπακ, θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια που να μην κρύβει στο συρτάρι μαυρόασπρες φωτογραφίες με συγγενείς που αναχωρούν για Αμερική και Αυστραλία. Η Ελλάδα ήταν κατ’ εξοχήν χώρα εξαγωγής μεταναστών. Κι όμως, κάποια στιγμή ο τροχός γύρισε. Η χώρα αναπτύχθηκε, εξασφάλισε στα παιδιά της δουλειά και στη δεκαετία του ’90 έγινε χώρα υποδοχής μεταναστών. Σ’ αυτό το μεταβατικό στάδιο, ο προβληματισμός εστιαζόταν, κυρίως, στη διαρροή ελληνικών εγκεφάλων. Στους νέους που έφευγαν για σπουδές στο εξωτερικό και δεν επέστρεφαν, είτε γιατί τους προσφέρονταν έξω καλά λεφτά είτε γιατί το ΔΙΚΑΤΣΑ (σήμερα ΔΟΑΤΑΠ) «έκανε νούμερα» είτε γιατί το συνδικαλιστικό κίνημα τους φοβόταν είτε, τέλος, γιατί δεν έπασχαν από το σαράκι της μητρικής αγκαλιάς. Κατά καιρούς, ιδίως την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, υπήρξαν αρκετοί που κλήθηκαν ή προθυμοποιήθηκαν μόνοι τους να επιστρέψουν για να προσφέρουν στο πλαίσιο ενός καλώς νοούμενου πατριωτισμού. Απογοητεύτηκαν, όμως, και πήραν ξανά τον δρόμο της ξενιτιάς.
Σήμερα, η Ελλάδα κινδυνεύει να πρωταγωνιστήσει στον μοιραίο νέο κύκλο της μετανάστευσης. Το προχθεσινό ρεπορτάζ του BBC ήταν σαφές: Ιρλανδία και Ελλάδα, χώρες με κοινή πορεία στο μεταναστευτικό, επιστρέφουν εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν. Η ύφεση, η ανεργία και η αταξία στον περιβάλλοντα χώρο θα εξαναγκάσουν πολλούς να αναζητήσουν την τύχη τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το ερώτημα είναι, τι είδους δουλειές υπάρχουν πλέον εκεί στην Εσπερία;
Θα έλεγε κανείς ότι οι νέοι μας είναι ασυλλόγιστοι. Ψάχνουν απλώς τρόπους να γευτούν τη ζωή. Όμως καθήμενη προ ημερών δίπλα σε νεανική παρέα, έγινα κοινωνός της αγωνίας τους. Διέκρινα ανάμεσα στις λέξεις το πόσο ξεκρέμαστοι νιώθουν, άκουσα να ψελλίζουν με φόβο τις λέξεις εργασία - ανεργία και αφουγκράστηκα το φευγιό τους. Ναι, αυτή την εσωτερική προετοιμασία φυγής στο εξωτερικό. Πόση αποκρυπτογράφηση πια χρειάζονται τέτοιες συζητήσεις; Το ρεπορτάζ του BBC είναι σταγόνα στον ωκεανό της ειδησεογραφίας. Φοβάμαι, όμως, ότι αν δεν υπάρξουν μέτρα ουσιαστικής ανάπτυξης, η σημερινή σταγόνα θα γίνει τεράστιος καταρράκτης από την ορμή του οποίου δεν ξέρω ποιός θα ξεφύγει!
Tης Ριτσας Mασούρα από την «Καθημερινή»
Αν κάνουμε ένα φλας-μπακ, θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια που να μην κρύβει στο συρτάρι μαυρόασπρες φωτογραφίες με συγγενείς που αναχωρούν για Αμερική και Αυστραλία. Η Ελλάδα ήταν κατ’ εξοχήν χώρα εξαγωγής μεταναστών. Κι όμως, κάποια στιγμή ο τροχός γύρισε. Η χώρα αναπτύχθηκε, εξασφάλισε στα παιδιά της δουλειά και στη δεκαετία του ’90 έγινε χώρα υποδοχής μεταναστών. Σ’ αυτό το μεταβατικό στάδιο, ο προβληματισμός εστιαζόταν, κυρίως, στη διαρροή ελληνικών εγκεφάλων. Στους νέους που έφευγαν για σπουδές στο εξωτερικό και δεν επέστρεφαν, είτε γιατί τους προσφέρονταν έξω καλά λεφτά είτε γιατί το ΔΙΚΑΤΣΑ (σήμερα ΔΟΑΤΑΠ) «έκανε νούμερα» είτε γιατί το συνδικαλιστικό κίνημα τους φοβόταν είτε, τέλος, γιατί δεν έπασχαν από το σαράκι της μητρικής αγκαλιάς. Κατά καιρούς, ιδίως την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, υπήρξαν αρκετοί που κλήθηκαν ή προθυμοποιήθηκαν μόνοι τους να επιστρέψουν για να προσφέρουν στο πλαίσιο ενός καλώς νοούμενου πατριωτισμού. Απογοητεύτηκαν, όμως, και πήραν ξανά τον δρόμο της ξενιτιάς.
Σήμερα, η Ελλάδα κινδυνεύει να πρωταγωνιστήσει στον μοιραίο νέο κύκλο της μετανάστευσης. Το προχθεσινό ρεπορτάζ του BBC ήταν σαφές: Ιρλανδία και Ελλάδα, χώρες με κοινή πορεία στο μεταναστευτικό, επιστρέφουν εκεί απ’ όπου ξεκίνησαν. Η ύφεση, η ανεργία και η αταξία στον περιβάλλοντα χώρο θα εξαναγκάσουν πολλούς να αναζητήσουν την τύχη τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το ερώτημα είναι, τι είδους δουλειές υπάρχουν πλέον εκεί στην Εσπερία;
Θα έλεγε κανείς ότι οι νέοι μας είναι ασυλλόγιστοι. Ψάχνουν απλώς τρόπους να γευτούν τη ζωή. Όμως καθήμενη προ ημερών δίπλα σε νεανική παρέα, έγινα κοινωνός της αγωνίας τους. Διέκρινα ανάμεσα στις λέξεις το πόσο ξεκρέμαστοι νιώθουν, άκουσα να ψελλίζουν με φόβο τις λέξεις εργασία - ανεργία και αφουγκράστηκα το φευγιό τους. Ναι, αυτή την εσωτερική προετοιμασία φυγής στο εξωτερικό. Πόση αποκρυπτογράφηση πια χρειάζονται τέτοιες συζητήσεις; Το ρεπορτάζ του BBC είναι σταγόνα στον ωκεανό της ειδησεογραφίας. Φοβάμαι, όμως, ότι αν δεν υπάρξουν μέτρα ουσιαστικής ανάπτυξης, η σημερινή σταγόνα θα γίνει τεράστιος καταρράκτης από την ορμή του οποίου δεν ξέρω ποιός θα ξεφύγει!
Tης Ριτσας Mασούρα από την «Καθημερινή»
