Πέντε ερωτήσεις για τη σωματική τιμωρία
Από τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη
και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια
1. Γιατί είναι λάθος να χτυπάμε τα παιδιά; Καλύτερο θα ήταν να ρωτούσε κανείς σε τι ωφελεί να χτυπά κάποιος το παιδί του. Είναι γενικά παραδεκτό ότι είναι ηθικά λανθασμένο να λύνει κάποιος τις διαφορές του χρησιμοποιώντας βία. Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως τα παιδιά είναι και αυτά άνθρωποι. Γιατί αυτά, από όλους τους ανθρώπους, να μην τυχαίνουν ίσης προστασίας απέναντι σε όλες τις μορφές βίας, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι σωματικά είναι και τα πιο ευάλωτα;
Η σωματική βία δεν είναι μόνο ηθικά απαράδεκτη, αλλά και μη αποτελεσματική. Ένα χαστούκι μπορεί αφενός να σταματήσει ένα παιδί τη δεδομένη στιγμή, αφετέρου όμως δε θα το αποτρέψει από το να επαναλάβει την ίδια «αταξία» αργότερα, εφόσον η βία δεν το κάνει να συνειδητοποιήσει το λάθος του. Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά που οι γονείς τους τα χαστούκιζαν επανειλημμένα για να τα τιμωρήσουν, ένιωθαν τόσο πληγωμένα και αδικημένα που ξεχνούσαν το λόγο για τον οποίον είχαν τιμωρηθεί. 2. Η καθημερινή σωματική τιμωρία και η σωματική κακοποίηση ενός παιδιού δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα; Εάν μελετήσει κανείς σοβαρές υποθέσεις σωματικής κακοποίησης παιδιών, θα διαπιστώσει ότι οι περισσότερες ξεκινούν από ένα απλό χαστούκι, ενώ στη συνέχεια καταλήγουν σε τραγωδίες. Η παρούσα κοινωνική αποδοχή της σωματικής τιμωρίας δημιουργεί σαφέστατα μια επικίνδυνη σύγχυση. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι γονείς που χτυπούν τα παιδιά τους έχουν δεχτεί και οι ίδιοι σωματική κακοποίηση στην παιδική τους ηλικία. Ακόμη και το πιο αθώο χτύπημα, όπως είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο ή ένα δυνατό τράβηγμα του αφτιού, μπορούν να οδηγήσουν σε ένα πιο σοβαρό τραυματισμό του παιδιού. Για το λόγο αυτό κάθε μορφή βίας πρέπει να αποφεύγεται, όσο «αθώα» κι αν φαίνεται. 3. Δεν είναι σχεδόν όλοι οι γονείς που κάποιες φορές ξεφεύγουν από τον έλεγχο και χτυπούν τα παιδιά τους; Η απάντηση είναι ναι. Μήπως όμως όλοι οι ενήλικοι χάνουν κάποια στιγμή τον έλεγχο και χτυπούν κάποιον άλλον ενήλικο (συνάδελφο ή φίλο); Όχι, διότι ακριβώς το να χτυπάς έναν ενήλικο ή ένα ζώο υπερβαίνει τα αποδεκτά κοινωνικά όρια. Εάν το να χτυπά κανείς τα παιδιά του ήταν το ίδιο κοινωνικά απαράδεκτο, τότε κανένας γονιός δε θα προέβαινε στην πράξη αυτή. Επιπλέον, ακόμη και οι γονείς που συνηθίζουν κάτι τέτοιο θα σταματούσαν. Μια τέτοια στάση είναι αρκετή για να αλλάξει τις κοινωνικές αντιλήψεις και να εξισώσει το σεβασμό που επιδεικνύουμε απέναντι στα παιδιά με το σεβασμό που επιδεικνύουμε απέναντι στους ενηλίκους. 4. Μετρά ένα χαστούκι, όσο «αθώο» κι αν είναι; Ναι, μετρά. Πολλοί γονείς χτυπούν τα παιδιά τους, αλλά πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι που ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Κι αυτό, επειδή το ξύλο βοηθά μόνο το γονιό να ανακουφίζεται από τα αρνητικά συναισθήματα που τον διακατέχουν. Εάν επιτρέπεις στον εαυτό σου να χτυπάει ένα τετράχρονο παιδί επειδή «παίζει» με την τηλεόραση, τότε ποια επιλογή έχεις την δεύτερη φορά που θα επαναλάβει το ίδιο από το να το χτυπήσεις ακόμη πιο δυνατά; Το ξύλο δεν αποτελεί λύση. Οι σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών δε διορθώνονται με το ξύλο αλλά με το διάλογο, το σεβασμό και την επικοινωνία. Το ξύλο απλώς αναγκάζει το παιδί να συμμορφωθεί προσωρινά με τους κανονισμούς που θέτει ο γονιός, χωρίς ωστόσο να μαθαίνει σωστούς τρόπους συμπεριφοράς. 5. Τα παιδιά όμως χρειάζονται πειθαρχία. Τι μπορεί να αντικαταστήσει τη σωματική τιμωρία; Κανείς δε διαφωνεί ότι πρέπει να επιβάλλεται ένα είδος πειθαρχίας και να τίθενται όρια στα παιδιά. Εντούτοις, είναι σημαντικός ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζονται τα πιο πάνω. Οι πιο συχνές αντιδράσεις ενός γονιού σε μια αταξία είναι: αποδοκιμασία, εκνευρισμός, φωνές, θυμός, απαγόρευση τηλεόρασης και παιχνιδιού, κλείσιμο στο δωμάτιο χωρίς φαγητό, περιορισμός στο σπίτι κτλ. Όλα τα πιο πάνω πρέπει να αποφεύγονται, διότι δεν οδηγούν σε επιθυμητά αποτελέσματα. Απεναντίας, η επιβράβευση αποφέρει πολύ καλύτερα αποτελέσματα τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Υπάρχουν ήδη αρκετοί γονείς που είναι σε θέση να πειθαρχούν τα παιδιά τους, χωρίς να τα χτυπούν. Το να μη χτυπάς ένα παιδί δεν σημαίνει ότι το κακομαθαίνεις…
Το κείμενο προέρχεται από έκδοση της Επιτροπής με τίτλο «Ιστοριούλες για γονείς»
Από sxoleio98
www.hamomilaki.gr
Από τη Συμβουλευτική Επιτροπή για την Πρόληψη
και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια
1. Γιατί είναι λάθος να χτυπάμε τα παιδιά; Καλύτερο θα ήταν να ρωτούσε κανείς σε τι ωφελεί να χτυπά κάποιος το παιδί του. Είναι γενικά παραδεκτό ότι είναι ηθικά λανθασμένο να λύνει κάποιος τις διαφορές του χρησιμοποιώντας βία. Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως τα παιδιά είναι και αυτά άνθρωποι. Γιατί αυτά, από όλους τους ανθρώπους, να μην τυχαίνουν ίσης προστασίας απέναντι σε όλες τις μορφές βίας, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι σωματικά είναι και τα πιο ευάλωτα;
Η σωματική βία δεν είναι μόνο ηθικά απαράδεκτη, αλλά και μη αποτελεσματική. Ένα χαστούκι μπορεί αφενός να σταματήσει ένα παιδί τη δεδομένη στιγμή, αφετέρου όμως δε θα το αποτρέψει από το να επαναλάβει την ίδια «αταξία» αργότερα, εφόσον η βία δεν το κάνει να συνειδητοποιήσει το λάθος του. Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά που οι γονείς τους τα χαστούκιζαν επανειλημμένα για να τα τιμωρήσουν, ένιωθαν τόσο πληγωμένα και αδικημένα που ξεχνούσαν το λόγο για τον οποίον είχαν τιμωρηθεί. 2. Η καθημερινή σωματική τιμωρία και η σωματική κακοποίηση ενός παιδιού δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα; Εάν μελετήσει κανείς σοβαρές υποθέσεις σωματικής κακοποίησης παιδιών, θα διαπιστώσει ότι οι περισσότερες ξεκινούν από ένα απλό χαστούκι, ενώ στη συνέχεια καταλήγουν σε τραγωδίες. Η παρούσα κοινωνική αποδοχή της σωματικής τιμωρίας δημιουργεί σαφέστατα μια επικίνδυνη σύγχυση. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι γονείς που χτυπούν τα παιδιά τους έχουν δεχτεί και οι ίδιοι σωματική κακοποίηση στην παιδική τους ηλικία. Ακόμη και το πιο αθώο χτύπημα, όπως είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο ή ένα δυνατό τράβηγμα του αφτιού, μπορούν να οδηγήσουν σε ένα πιο σοβαρό τραυματισμό του παιδιού. Για το λόγο αυτό κάθε μορφή βίας πρέπει να αποφεύγεται, όσο «αθώα» κι αν φαίνεται. 3. Δεν είναι σχεδόν όλοι οι γονείς που κάποιες φορές ξεφεύγουν από τον έλεγχο και χτυπούν τα παιδιά τους; Η απάντηση είναι ναι. Μήπως όμως όλοι οι ενήλικοι χάνουν κάποια στιγμή τον έλεγχο και χτυπούν κάποιον άλλον ενήλικο (συνάδελφο ή φίλο); Όχι, διότι ακριβώς το να χτυπάς έναν ενήλικο ή ένα ζώο υπερβαίνει τα αποδεκτά κοινωνικά όρια. Εάν το να χτυπά κανείς τα παιδιά του ήταν το ίδιο κοινωνικά απαράδεκτο, τότε κανένας γονιός δε θα προέβαινε στην πράξη αυτή. Επιπλέον, ακόμη και οι γονείς που συνηθίζουν κάτι τέτοιο θα σταματούσαν. Μια τέτοια στάση είναι αρκετή για να αλλάξει τις κοινωνικές αντιλήψεις και να εξισώσει το σεβασμό που επιδεικνύουμε απέναντι στα παιδιά με το σεβασμό που επιδεικνύουμε απέναντι στους ενηλίκους. 4. Μετρά ένα χαστούκι, όσο «αθώο» κι αν είναι; Ναι, μετρά. Πολλοί γονείς χτυπούν τα παιδιά τους, αλλά πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι που ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Κι αυτό, επειδή το ξύλο βοηθά μόνο το γονιό να ανακουφίζεται από τα αρνητικά συναισθήματα που τον διακατέχουν. Εάν επιτρέπεις στον εαυτό σου να χτυπάει ένα τετράχρονο παιδί επειδή «παίζει» με την τηλεόραση, τότε ποια επιλογή έχεις την δεύτερη φορά που θα επαναλάβει το ίδιο από το να το χτυπήσεις ακόμη πιο δυνατά; Το ξύλο δεν αποτελεί λύση. Οι σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών δε διορθώνονται με το ξύλο αλλά με το διάλογο, το σεβασμό και την επικοινωνία. Το ξύλο απλώς αναγκάζει το παιδί να συμμορφωθεί προσωρινά με τους κανονισμούς που θέτει ο γονιός, χωρίς ωστόσο να μαθαίνει σωστούς τρόπους συμπεριφοράς. 5. Τα παιδιά όμως χρειάζονται πειθαρχία. Τι μπορεί να αντικαταστήσει τη σωματική τιμωρία; Κανείς δε διαφωνεί ότι πρέπει να επιβάλλεται ένα είδος πειθαρχίας και να τίθενται όρια στα παιδιά. Εντούτοις, είναι σημαντικός ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζονται τα πιο πάνω. Οι πιο συχνές αντιδράσεις ενός γονιού σε μια αταξία είναι: αποδοκιμασία, εκνευρισμός, φωνές, θυμός, απαγόρευση τηλεόρασης και παιχνιδιού, κλείσιμο στο δωμάτιο χωρίς φαγητό, περιορισμός στο σπίτι κτλ. Όλα τα πιο πάνω πρέπει να αποφεύγονται, διότι δεν οδηγούν σε επιθυμητά αποτελέσματα. Απεναντίας, η επιβράβευση αποφέρει πολύ καλύτερα αποτελέσματα τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Υπάρχουν ήδη αρκετοί γονείς που είναι σε θέση να πειθαρχούν τα παιδιά τους, χωρίς να τα χτυπούν. Το να μη χτυπάς ένα παιδί δεν σημαίνει ότι το κακομαθαίνεις…
Το κείμενο προέρχεται από έκδοση της Επιτροπής με τίτλο «Ιστοριούλες για γονείς»
Από sxoleio98
www.hamomilaki.gr
