"Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι" έγραφε ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, θα μάθαιναν στα μικρά ψαράκια ότι "το ωραίο μέλλον τότε μόνο θα είναι εξασφαλισμένο, όταν εκείνα μάθουν να υπακούνε". Αυτή ακριβώς την απόλυτη υπακοή περίμεναν οι καρχαρίες της ΕΕ και του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος από χώρες που τα τελευταία χρόνια έπεσαν στην παγίδα τους και αναγκάστηκαν να επιβάλουν τρομακτικά μέτρα λιτότητας στον πληθυσμό τους. Μόνο που τις τελευταίες εβδομάδες ένα μικρό ψαράκι (ας το ονομάσουμε Ουγγαρία) είπε όχι.
Η νέα δεξιά κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν είχε το «θράσος» να ζητήσει από το ΔΝΤ και την ΕΕ όχι να απαλλαγεί από τους δυσβάσταχτούς στόχους που αυτοί θέτουν αλλά να λάβει μόνη της τις σχετικές αποφάσεις για την εκπλήρωσή τους. Χωρίς να παραβιάζει δηλαδή τους όρους του δανείου, που προβλέπουν μείωση του δημόσιου ελλείμματος κάτω από το 3,8% του ΑΕΠ, ο Όρμπαν θέλησε να ακολουθήσει ένα διαφορετικό δρόμο ο οποίος θα περιόριζε για λίγο τη συνεχή αφαίμαξη των κατώτερων στρωμάτων. Η απάντηση των διεθνών καρχαριών ήταν άμεση και λυσσαλέα. Το ΔΝΤ διέκοψε αμέσως τις συνομιλίες με την Ουγγαρία, γεγονός που σημαίνει ότι η χώρα δεν θα λάβει το τελικό πακέτο των 5 δισ. δολαρίων από το σύνολο των 20 που της είχαν υποσχεθεί.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός όμως δεν είχε πει την τελευταία του λέξη. Με ειδικό νόμο που πέρασε (και εγκρίθηκε με ψήφους 301 υπέρ, έναντι μόλις 12 κατά) θα φορολογήσει τα αποθεματικά των τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κατά 0,5% για διάστημα τριών χρόνων. Έτσι θα συγκεντρώσει περίπου 850 εκατ. δολάρια τα οποία θα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή χρεών. Ένα από τα μυστικά της σχετικής κίνησης είναι ότι καθώς το 80% του τραπεζικού συστήματος έχει ξεπουληθεί σε ξένες εταιρείες και κυρίως σε αυστριακές και γερμανικές τράπεζες, το μεγαλύτερο τμήμα του νέου φόρου θα έρθει από το εξωτερικό. Το τοκογλυφικό κεφάλαιο δηλαδή παγιδεύτηκε από μια απρόσμενη σκακιστική κίνηση του αντιπάλου και τώρα κινδυνεύει να χάσει τη βασίλισσά του.
Σε άλλες εποχές μια τέτοια κίνηση θα θεωρούταν αυτονόητη και μάλιστα ιδιαίτερα μετριοπαθής. Στα χρόνια του ληστρικού καπιταλισμού όμως αποτελεί αιτία πολέμου. Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στους «ενσωματωμένους» δημοσιογράφους και αναλυτές που το υπηρετούν θύμιζαν περισσότερο τη ρητορική του Τζορτζ Μπους εναντίον του Σαντάμ Χουσεΐν – ο Όρμπαν αντιμετωπίζεται ούτε λίγο ούτε πολύ ως ένας επικίνδυνος αυταρχικός ηγέτης που απειλεί την ασφάλεια της ανθρωπότητας και πρέπει να εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Το τραγελαφικό είναι ότι ενώ τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τη φορολογία των τραπεζών θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή των δανείων που έλαβε η χώρα από την ΕΕ και το ΔΝΤ, οι Βρυξέλλες και ο διεθνής τοκογλυφικός οργανισμός ήταν οι πρώτοι που καταδίκασαν την απόφαση.
Οι διεθνείς και ντόπιοι καρχαρίες του τραπεζικού συστήματος έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν αφού εάν η Βουδαπέστη τα καταφέρει σε αυτή την προσπάθεια αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες χώρες, όπως η Ρουμανία. Συνηθισμένοι σε απόλυτα εξωνημένες και υποτελείς κυβερνήσεις, όπως η Ελληνική, οι αναλυτές του ΔΝΤ και της ΕΕ δεν είχαν προβλέψει το αυτονόητο – ότι κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει την παντοκρατορία τους.
Προφανώς η στάση της Ουγγαρίας θα έπρεπε να στέλνει μηνύματα όχι μόνο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα αλλά και στην ευρωπαϊκή Αριστερά. Μια κυβέρνηση, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακροδεξιά για τα δεδομένα των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, έκλεψε πρακτικές και στάσεις που θεωρητικά ανήκουν προνομιακά στο χώρο τη Αριστεράς. Και αν στην Ουγγαρία η Αριστερά είναι εξοστρακισμένη από την πολιτική ζωή λόγω ιστορικών συγκυριών, στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν έχει και πολλές δικαιολογίες. Παραμένει άγνωστο πως πιστεύει ότι θα εξηγήσει στις επόμενες γενιές γιατί άφησε την άκρα Δεξιά να γευτεί ανενόχλητη τα σταφύλια της λαϊκής οργής.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα «Πριν» 25/7/2010
Η νέα δεξιά κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν είχε το «θράσος» να ζητήσει από το ΔΝΤ και την ΕΕ όχι να απαλλαγεί από τους δυσβάσταχτούς στόχους που αυτοί θέτουν αλλά να λάβει μόνη της τις σχετικές αποφάσεις για την εκπλήρωσή τους. Χωρίς να παραβιάζει δηλαδή τους όρους του δανείου, που προβλέπουν μείωση του δημόσιου ελλείμματος κάτω από το 3,8% του ΑΕΠ, ο Όρμπαν θέλησε να ακολουθήσει ένα διαφορετικό δρόμο ο οποίος θα περιόριζε για λίγο τη συνεχή αφαίμαξη των κατώτερων στρωμάτων. Η απάντηση των διεθνών καρχαριών ήταν άμεση και λυσσαλέα. Το ΔΝΤ διέκοψε αμέσως τις συνομιλίες με την Ουγγαρία, γεγονός που σημαίνει ότι η χώρα δεν θα λάβει το τελικό πακέτο των 5 δισ. δολαρίων από το σύνολο των 20 που της είχαν υποσχεθεί.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός όμως δεν είχε πει την τελευταία του λέξη. Με ειδικό νόμο που πέρασε (και εγκρίθηκε με ψήφους 301 υπέρ, έναντι μόλις 12 κατά) θα φορολογήσει τα αποθεματικά των τραπεζών και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κατά 0,5% για διάστημα τριών χρόνων. Έτσι θα συγκεντρώσει περίπου 850 εκατ. δολάρια τα οποία θα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή χρεών. Ένα από τα μυστικά της σχετικής κίνησης είναι ότι καθώς το 80% του τραπεζικού συστήματος έχει ξεπουληθεί σε ξένες εταιρείες και κυρίως σε αυστριακές και γερμανικές τράπεζες, το μεγαλύτερο τμήμα του νέου φόρου θα έρθει από το εξωτερικό. Το τοκογλυφικό κεφάλαιο δηλαδή παγιδεύτηκε από μια απρόσμενη σκακιστική κίνηση του αντιπάλου και τώρα κινδυνεύει να χάσει τη βασίλισσά του.
Σε άλλες εποχές μια τέτοια κίνηση θα θεωρούταν αυτονόητη και μάλιστα ιδιαίτερα μετριοπαθής. Στα χρόνια του ληστρικού καπιταλισμού όμως αποτελεί αιτία πολέμου. Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στους «ενσωματωμένους» δημοσιογράφους και αναλυτές που το υπηρετούν θύμιζαν περισσότερο τη ρητορική του Τζορτζ Μπους εναντίον του Σαντάμ Χουσεΐν – ο Όρμπαν αντιμετωπίζεται ούτε λίγο ούτε πολύ ως ένας επικίνδυνος αυταρχικός ηγέτης που απειλεί την ασφάλεια της ανθρωπότητας και πρέπει να εξαφανιστεί από προσώπου γης.
Το τραγελαφικό είναι ότι ενώ τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τη φορολογία των τραπεζών θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή των δανείων που έλαβε η χώρα από την ΕΕ και το ΔΝΤ, οι Βρυξέλλες και ο διεθνής τοκογλυφικός οργανισμός ήταν οι πρώτοι που καταδίκασαν την απόφαση.
Οι διεθνείς και ντόπιοι καρχαρίες του τραπεζικού συστήματος έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν αφού εάν η Βουδαπέστη τα καταφέρει σε αυτή την προσπάθεια αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες χώρες, όπως η Ρουμανία. Συνηθισμένοι σε απόλυτα εξωνημένες και υποτελείς κυβερνήσεις, όπως η Ελληνική, οι αναλυτές του ΔΝΤ και της ΕΕ δεν είχαν προβλέψει το αυτονόητο – ότι κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει την παντοκρατορία τους.
Προφανώς η στάση της Ουγγαρίας θα έπρεπε να στέλνει μηνύματα όχι μόνο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα αλλά και στην ευρωπαϊκή Αριστερά. Μια κυβέρνηση, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακροδεξιά για τα δεδομένα των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών, έκλεψε πρακτικές και στάσεις που θεωρητικά ανήκουν προνομιακά στο χώρο τη Αριστεράς. Και αν στην Ουγγαρία η Αριστερά είναι εξοστρακισμένη από την πολιτική ζωή λόγω ιστορικών συγκυριών, στην υπόλοιπη Ευρώπη δεν έχει και πολλές δικαιολογίες. Παραμένει άγνωστο πως πιστεύει ότι θα εξηγήσει στις επόμενες γενιές γιατί άφησε την άκρα Δεξιά να γευτεί ανενόχλητη τα σταφύλια της λαϊκής οργής.
Άρης Χατζηστεφάνου
Εφημερίδα «Πριν» 25/7/2010
