Το πρώτο αφορά τον στρατιώτη Μπράντλεϊ Μάννινγκ, μετά από
κράτηση τριών και πλέον ετών, εκ των οποίων ένα έτος σε συνθήκες απόλυτης
απομόνωσης και μεταχείρισης που κρίθηκε από τον ειδικό εισηγητή του ΟΗΕ ως
«απάνθρωπη και εξευτελιστική» και αντίθετη με όλες τις διεθνείς συμβάσεις,
καταδικάστηκε σε 136 χρόνια φυλάκισης για «κατασκοπεία». Το αδίκημά του;
Σοκαρισμένος από όσα είδε ο ίδιος στο Ιράκ, όπου υπηρετούσε στις γραμμές των
αμερικάνικων δυνάμεων κατοχής, ο Μάννινγκ δημοσιοποιεί το 2010 μέσω του
ιστότοπου Wikileaks εκατοντάδες χιλιάδες εμπιστευτικά κρατικά ντοκουμέντα
σχετικά με την δράση των ΗΠΑ στο Αγφανιστάν και το Ιράκ. Ένα μέρος τους
αναδημοσιεύτηκε από τα μεγαλύτερα και θεωρούμενα πιο έγκυρα έντυπα διεθνώς ενώ
το σύνολό τους κυκλοφόρησε φυσικά ελεύθερα στο διαδίκτυο.
Το δεύτερο συμβάν αφορά την οδύσσεια του Εντγκαρ Σνόουντεν
στον οποίο η Ρωσία έδωσε τελικά πολιτικό άσυλο μετά από πολύμηνη παραμονή στη ζώνη
τράνζιτ του αεροδρομίου της Μόσχας. Ο Σνόουντεν καταζητείται επίσης για
«κατασκοπεία» από τις αρχές των ΗΠΑ γιατί, όπως και ο Μάννινγκ, έδωσε στη
δημοσιότητα εκατοντάδες χιλιάδες εμπιστευτικά ντοκουμέντα αμερικάνικων
υπηρεσιών ασφαλείας, και ειδικότερα της NSA. Τα έγγραφα αυτά δεν αφορούν τους
«βρώμικους πολέμους» των ΗΠΑ αλλά μια άλλη πτυχή της αυτοκρατορικής τους
κυριαρχίας: ένα ολικό σύστημα παγκόσμιας παρακολούθησης όλων των
τηλεπικοινωνιών τόσο μεταξύ απλών πολιτών όσο και μεταξύ κυβερνήσεων,
συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών. Ο Σνόουντεν κατέθεσε αιτήσεις ασύλου στις
αρχές 20 χωρών, μεταξύ άλλων πολλών χωρών της ΕΕ και της Λατινικής Αμερικής,
αλλά κατόπιν ανοιχτών εκβιασμών των ΗΠΑ οι περισσότερες απορρίφθηκαν.
Τι συνδέει αυτές τις δύο περιπτώσεις; Κατ’ αρχήν το κοινό
τεχνολογικό μέσο και η μέθοδος που ακολούθησαν οι δύο πρωταγωνιστές, η μαζική
διαρροή εμπιστευτικών εγγράφων στο διαδίκτυο, που βραχυκυκλώνει κάθε απόπειρα .
Με αυτήν την έννοια, ο Μάννινγκ και ο Σνόουντεν ανήκουν στους ηρωικούς
πρωτοπόρους της διαδικτυακής εποχής στην οποία ζούμε. Και τούτο διότι
«αναποδογυρίζουν» κατά έναν τρόπο αυτήν την χρήση αυτής της τεχνολογίας, και
αναδεικνύουν την «άλλη» της πλευρά. Ότι μπορεί δηλαδή από μέσο ολικής
παρακολούθησης να γίνει μέσο διαφάνειας, που βγάζει στην επιφάνεια με τον πιο
αδιαμεσολάβητο τρόπο τις πιο σκοτεινές πλευρές της εξουσίας, επί του
προκειμένου του παγκόσμιου συστήματος κυριαρχίας που έχουν οικοδομήσει οι ΗΠΑ.
Εξ΄ου και το δεύτερο κοινό στοιχείο αυτών δύο
προσωπικοτήτων: πρόκειται για «μοναχικούς ήρωες», για ατομικές συνειδήσεις που
εξεγείρονται ενάντια στη βαναυσότητα των εξουσιαστικών μηχανισμών τους οποίους
αμφότεροι έζησαν εκ των ένδον. Κατ’ εξοχήν όπλο τους είναι το διαδίκτυο, με την
αμεσότητά του και τον φαινομενικά τουλάχιστον αδιαμεσολάβητο χαρακτήρα του. Όσο
για τη δράση τους, δεν την τοποθετούν στα πλαίσιο του οποιουδήποτε οργανωμένου
κινήματος ενώ, απ’ όσα ξέρουμε, η ιδεολογία τους φαίνεται να περιορίζεται στο
δικαίωμα του ατόμου να αντιστέκεται στην καταπιεστική εξουσία και να την
καταγγέλλει.
Κάθε καλοπροαίρετος θα σκεφτόταν ότι όσοι πρεσβεύουν τις
φιλελεύθερες αξίες στις οποίες βασίζονται τα κράτη της «πεφωτισμένης Δύσης» θα
έβλεπε με συμπάθεια τέτοιους ήρωες. Ειδικά όταν, για παράδειγμα, στο παρελθόν
στεκόταν με ενθουσιασμό αλληλέγγυος με τους «διαφωνούντες» του πάλαι ποτέ
«υπαρκτού σοσιαλισμού», τους οποίους θεωρούσε ήρωες του αγώνα ενάντια τον
«κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό». Ξέρουμε όμως πολύ καλά ότι κάτι τέτοιο δεν
συμβαίνει. Καμιά δυτική χώρα δεν διαμαρτυρήθηκε για την απάνθρωπη μεταχείριση
που υπέστη ο Μάνινγκ, καμιά δεν προσέφερε άσυλο στον Σνόουντεν ενώ ο
«σοσιαλιστής» Ολάντ απαγόρευσε τη διέλευση από τον γαλλικό εναέριο χώρο του
αεροπλάνου του προέδρου της Βολιβίας Μοράλες γιατί οι ΗΠΑ είχαν διαρρεύσει
(ψευδώς) ότι σ’ αυτό επέβαινε ο καταζητούμενος πρώην υπάλληλος της NSA.
Και εδώ βρίσκεται η πολιτική σημασία αυτών των υποθέσεων: οι
Μάνινγκ και οι Σνόουντεν δεν είναι αγαπητοί στην φιλελεύθερη δυτική συνείδηση
ακριβώς γιατί είναι οι διαφωνούντες της σημερινής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων.
Γιατί φέρνουν στο φως με τον πλέον αδιαμφισβήτητο τρόπο την απεριόριστη,
ολοκληρωτικού χαρακτήρα βία στην οποία θεμελιώνεται αυτή η τάξη, που
περισσότερο από ποτέ πρέπει να αποκαλείται με τον όρο που παραδοσιακά φωτίζει
την πραγματική της φύση: ιμπεριαλισμός.
Στάθης Κουβελάκης
από την «Ελευθεροτυπία» μέσω του «iskra.gr»
