Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας

Το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας λειτουργεί στο Κατάκολο του νομού Ηλείας, υπό την αιγίδα του Δήμου Πύργου και περιλαμβάνει 200 περίπου αξιόπιστα και λειτουργικά ομοιώματα μηχανισμών και επινοήσεων του αρχαιοελληνικού τεχνολογικού θαύματος κατόπιν έρευνας, μελέτης και κατασκευής του Κώστα Κοτσανά. Πρόκειται για την πλέον αξιόπιστη και πληρέστερη έκθεση του είδους της παγκοσμίως.
Τα εκθέματα (μερικά από τα οποία παρουσιάζονται στον ιστότοπο http://www.kotsanas.com/) συνοδεύονται από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό όπως επεξηγηματικές πινακίδες και γιγαντοαφίσες με πολλές πληροφορίες, αναλυτικά σχέδια, φωτογραφίες και πλήρεις βιβλιογραφικές αναφορές ενώ πολλά από τα εκθέματα είναι διαδραστικά. Υπάρχουν σταθμοί προβολής βίντεο και κινουμένων σχεδίων επίδειξης της λειτουργίας των μηχανισμών καθώς και προβολή ντοκυμαντέρ όπου ο εκθέτης εξηγεί τη λειτουργία και τη σημασία των μηχανισμών. Η έκθεση (ταξινομημένη σε ενότητες) ακολουθεί όλες τις σύγχρονες εκπαιδευτικές αντιλήψεις της Παιδαγωγικής και Μουσειακής Αγωγής ώστε να δρα πολυεπίπεδα ως προς το μέγεθος της αρχαίας ελληνικής τεχνολογικής σκέψης και τεχνικής τόσο στην εκπαιδευτική κοινότητα όλων των βαθμίδων όσο και στο ευρύτερο κοινό.
Πολλά από τα εκθέματα και τις μελέτες στις οποίες στηρίζεται η κατασκευή τους έχουν παρουσιαστεί σε δεθνή συνέδρια και εκθέσεις, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί περιοδικές εκθέσεις του μουσείου στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στόχος της έκθεσης είναι να κάνει γνωστές στο κοινό τις απίστευτες τεχνολογικές επιδόσεις των αρχαίων Ελλήνων δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να μάθουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες:α) είχαν ανακαλύψει έναν «κινηματογράφο» ικανό να παρουσιάζει αυτόματα την πλοκή ενός μύθου με κινούμενη εικόνα και ήχο β) είχαν επινοήσει (για ψυχαγωγικό δυστυχώς μόνο σκοπό) αυτοκινούμενα οχήματα (αυτοκίνητα) με αυτόματη πλοήγηση, με κιβώτιο ταχυτήτων, υδραυλικές προγραμματιζόμενες βαλβίδες και άλλα περίπλοκα εξαρτήματα γ) χρησιμοποιούσαν λειτουργικά ρομπότ με σκοπό να τους υπηρετούν δ) είχαν ανακαλύψει την αρχή της ατμομηχανής π.χ. η «αιολόσφαιρα» του Ήρωνος με την προσθήκη (από τον ίδιο ή κάποιο μαθητή του) μιας τροχαλίας (για τη μετάδοση της κίνησης) θα είχε οδηγήσει (αν οι οικονομικοκοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής και η παρέμβαση των δήθεν «πρακτικότερων» Ρωμαίων το επέτρεπαν) στη Βιομηχανική Επανάσταση, 1500 χρόνια νωρίτερα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ανθρωπότητα, ε) χρησιμοποιούσαν πολύπλοκα μετρητικά όργανα ακριβείας που τους επέτρεπαν να υπολογίζουν τη διάμετρο της γης και την απόσταση ηλίου-γης ή να διανοίγουν σήραγγες χιλιομέτρων και από τις δυο πλευρές ενός βουνού στ) είχαν επινοήσει ευφυείς μηχανές με κερματοδέκτη ζ) χρησιμοποιούσαν πολύπλοκα ανυψωτικά μηχανήματα ικανά να οικοδομούν πανύψηλα κτίσματα με ολιγάριθμο προσωπικό η) διέθεταν ωρολόγια (και ξυπνητήρια) ικανά να λειτουργούν αυτόματα και αδιάκοπα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, κ.ά.
Επίσης η έκθεση αυτή αποτελεί άλλη μια ευκαιρία να καταρριφθούν ανυπόστατες απόψεις μερικών ερευνητών για τη δήθεν έλλειψη «τεχνοφιλίας» από τους αρχαίους Έλληνες και την αποστροφή τους προς τις «βάναυσες» τέχνες. Π.χ πόσο έκπληκτοι νιώθουμε όλοι, μαθαίνοντας ότι η «αιολόσφαιρα» του Ήρωνος με την προσθήκη (από τον ίδιο ή κάποιο μαθητή του) μιας τροχαλίας (για τη μετάδοση της κίνησης) θα είχε οδηγήσει (αν οι οικονομικοκοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής στη Βιομηχανική Επανάσταση, 1500 χρόνια νωρίτερα, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ανθρωπότητα.
Τα έργα είναι ταξινομημένα σε ενότητες και η περιήγηση περιλαμβάνει:

α) την ενότητα των 27 αρχαιοελληνικών ρολογιών όπου δεσπόζουν το ξυπνητήρι του Πλάτωνος και το θαυμαστό αυτόματο ρολόι του Κτησίβιου (ένα θαύμα του αυτοματισμού)

β) την ενότητα με τα καταπληκτικά «μαγικά» αυτόματα των Αλεξανδρινών Μηχανικών και την επιβλητική σε φυσικό μέγεθος «αυτόματη υπηρέτρια» (το πρώτο λειτουργικό ρομπότ της ιστορίας)

γ) τις ενότητες με το σταθερό και το κινητό αυτόματο θέατρο του Ήρωνος (δηλ. τον «κινηματογράφο» και το «αυτοκίνητο - κουκλοθέατρο» των αρχαίων Ελλήνων αντίστοιχα), δ) την ενότητα με τις εφευρέσεις του Αρχιμήδη (του σπουδαιότερου επιστήμονα όλων των εποχών),

ε) την ενότητα με τις εντυπωσιακές τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων αλλά και τις μεθόδους κρυπτογράφησης,

στ) την ενότητα με την αγροτική, την υφαντική και την αθλητική αρχαιοελληνική τεχνολογία όπου εντυπωσιάζουν ο «αργαλειός της Πηνελόπης» και η «ύσπληγα» δηλ. ο μηχανισμός της αποφυγής της πρόωρης εκκίνησης των αθλητών (σε φυσικό μέγεθος και τα δύο),

ζ) την ενότητα με τις μεθόδους οικοδόμησης του αρχαιοελληνικού αρχιτεκτονικού θαύματος όπου εντυπωσιάζουν οι κάθε είδους γερανοί,

η) την ενότητα με τους επικουρικούς μηχανισμούς του αρχαιοελληνικού θεάτρου («από μηχανής θεός», «περίακτοι», «εκκύκλημα», κ.ά.),

θ) την ενότητα με τα όργανα, τα εργαλεία και τα μηχανήματα των αρχαίων Ελλήνων (οδόμετρο, τόρνος, κ,ά)

ι) την ενότητα με την υδραυλική και αγροτική τεχνολογία τους,

ια) την ενότητα με την αρχαιοελληνική πολιορκητική τεχνολογία (τα «τεθωρακισμένα» και το «πυροβολικό» των αρχαίων Ελλήνων, όπως η ελέπολις του Επιμάχου, η χελώνη και το τρύπανο του Διάδη, ο πολυβόλος καταπέλτης του Διονυσίου, κ.ά. και τέλος

ιβ) η ενότητα με τη αρχαιοελληνική ναυπηγική τεχνολογία όπου παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη των ελληνικών πλεούμενων (π.χ. μονόξυλο, παπυρέλλα, ολκάς, πεντηκόντορος, διήρης, τριήρης, κ.ά.).

Το Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων και Παιχνιδιών λειτουργεί δίπλα στο Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας και περιλαμβάνει 42 αρχαιοελληνικά μουσικά όργανα συνοδευμένα με λεπτομερείς περιγραφές και διαγράμματα κατόπιν έρευνας, μελέτης και κατασκευής του Κώστα Κοτσανά. Τα όργανα (μερικά από τα οποία παρουσιάζονται στον ιστότοπο http://www.kotsanas.com/) είναι πλήρως λειτουργικά και η κατασκευή τους βασίζεται στην αρχαία ελληνική γραμματεία και τις αγγειογραφικές απεικονίσεις.
Μερικά από τα εκθέματά της είναι: το μονόχορδο, ο ελικώνας και το σύντονο του Πυθαγόρα, με τα οποία ο σπουδαίος φιλόσοφος μελέτησε τις μουσικές κλίμακες και απέδειξε τις μαθηματικές σχέσεις που τις καθορίζουν. Η λύρα του Ερμή, το πρώτο έγχορδο όργανο με ηχείο από καύκαλο χελώνας και δέρμα βοδιού, βραχίονες από κέρατα κατσίκας και χορδές από έντερα προβάτου. Η μεγαλοπρεπής κιθάρα του Απόλλωνα, ένα τεχνολογικά πολύπλοκο όργανο με εξισορροπητικά βάρη, έκκεντρα περιστρεφόμενες προεξοχές τεζαρίσματος και χαλάρωσης των χορδών, ελαστικό υποστηρικτικό μηχανισμό για κυματιστό ήχο και μια ρυθμιζόμενη γέφυρα αλλαγής των μουσικών φθόγγων. Η πανδούρα, ο πρόγονος όλων των σύγχρονων εγχόρδων με τάστα (όπως το λαούτο, το μπουζούκι, ο μπαγλαμάς, κ.ά.). Η περίφημη ομηρική φόρμιγγα και η αρχαϊκή κιθάρα, η διονυσιακή βάρβιτος, η κιθάρα του Ορφέα, η πηκτίς της Σαπφώς, το τρίγωνο, η σαμβύκη, ο ελικών του Πτολεμαίου κ.ά. συμπληρώνουν τα έγχορδα αρχαιοελληνικά όργανα. Ο αυλός, ο δίαυλος, ο άσκαυλος, η σύριγξ του Πανός, η σάλπιγξ, το τύμπανο και το ρόπτρο, τα κύμβαλα, τα κρόταλα, το σείστρο, το κρουπέζιο, η ψιθύρα και το χαλκεόφωνο είναι μερικά από τα πνευστά και κρουστά . Τέλος η επιβλητική ύδραυλις του Κτησιβίου, το πρώτο παγκοσμίως πληκτροφόρο όργανο, δεσπόζει στο τέλος της έκθεσης, από την οποία οι επισκέπτες μπορούν να ακούσουν το τραγούδι του Σείκιλου, το αρχαιότερο πλήρως σωζόμενο αρχαιοελληνικό μουσικό κείμενο.
Πληροφορίες και για τα δύο μουσεία:

Τα δύο μουσεία βρίσκονται στην είσοδο του Κατακόλου, και απέχουν περίπου 50 μέτρα μεταξύ τους. Δίπλα ακριβώς από το μουσείο αρχαίας Ελληνικής τεχνολογίας, υπάρχει άνετος χώρος στάθμευσης.
Το κλείσιμο επισκέψεων γίνεται με τηλεφωνική επικοινωνία στο τηλέφωνο 6942420157